Cây rau dền gai có tác dụng gì? Tác dụng của rau dền gai trong chữa bệnh

Cây rau dền gai được tìm thấy ở hầu hết ở các tỉnh thành ở nước ta, chúng không chỉ được dùng làm thực phẩm mà còn là dược liệu được dùng để chữa bệnh trong đông y. Vị thuốc này thường dùng để điều trị các bệnh về thận, phù thũng, thoái hoá đốt sống cổ, mụn nhọt, mẩn ngứa, ho có đờm, bệnh lậu, lỵ có khuẩn, gai cột sống, làm thuốc điều kinh,… Vậy cây rau dền gai là cây gì? Cây rau dền gai có tác dụng gì? Cây rau dền gai trị bệnh gì? Cây rau dền gai chữa bệnh gì? Rau dền gai phơi khô uống có tác dụng gì? Để biết chi tiết hơn về tác dụng của cây dền gai, hãy cùng DOM HEALTHCARE tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Vậy cây rau dền gai là cây gì?

Cây rau dền gai thuộc họ dền Amaranthaceae có tên khoa học là Amaranthus spinosus. Bên cạnh đó, cây rau dền gai còn được gọi với các tên gọi khác như cây cỏ hoang, rau dền hoang, thích hiện, La rum giê la, Phặc hôm nam,…

Hình ảnh cây rau dền gai

Cây rau dền gai là loại cây thân thảo mọc thẳng đứng với chiều cao 0.3-0.7m. Thân cây nhẵn phân thành nhiều nhánh không có lông, đôi khi có màu đỏ và có hai gai ở mỗi mẫu. Người ta gọi là rau dền gai vì thân cây có nhiều cột gai nhỏ, mềm chứ không cứng. Bộ rễ của loại cây này ăn sâu vào lòng đất nên có khả năng chịu hạn, chịu úng tốt.

Lá cây dền gai mọc so le, có hình bầu dục hoặc hình mác có cuống lá dài, gốc lá thuôn hoặc tù hoặc hơi nhọn với chiều dài 3 – 5cm và rộng 1,5-3 cm. Hai mặt lá nhẵn, mép lá nguyên, có gai dài khoảng 3 – 15 mm ở gốc cây.

Hoa mọc thành chùm không có cuống, cụm hoa đơn tính cùng gốc mọc ở kẽ lá hoặc đầu cành, hoa rất nhỏ, màu xanh lục. Hoa xếp thành xim dày hoặc đặc dài 10-15 cm, mọc thẳng, không có cánh hoa nhưng có đến tận 5 lá đài, hoa cái mọc ở gốc gai, còn hoa đực mọc ở ngọn, hoa đực có 5 nhị, bao hoa đực dài 2.5 – 3mm. Có 5 phiến trứng nhọn, nhị 5, bao hoa cái dài 1.5mm, có phiến thuôn tù.

Quả có dạng túi, hình trứng nhọn một đầu, quả được bao bọc bởi đài hoa và có một hạt. Mỗi cây thường có 235.000 hạt, hạt hình trứng, có màu nâu đỏ đến đen, bóng được phân tán bởi nước hoặc gió.

Khu vự phân bố, thu hái

Cây rau dền gai thường xuất hiện ở vùng nhiệt đới châu Á và hiện nay thành liên nhiệt đới. Cây thường mọc hoang trong vườn nhà, ven đường, ven đồi núi,… Và khắp các tỉnh thành từ Nam ra Bắc.

Cây dền gai là cây có nhiều hoa, quả, hạt giống và cây con mọc từ hạt xuất hiện từ cuối mùa xuân đến mùa hè, chúng có khả năng sinh trưởng và phát triển nhanh chóng và sau đó lụi tàn vào khoảng giữa mùa thu.

Cây mọc gần như trên diện rộng đến hàng nghìn mét vuông ở một số nơi trên các bãi sông.

Phần ngọn và lá non là thức ăn cho gia súc, nhưng do có nhiều gai nên cây gây khó khăn trong quá trình canh tác và thường bị loại trừ.

Người ta thường sử dụng toàn bộ các bộ phận của cây dền gai để làm thuốc chữa bệnh, nhưng đặc biệt là phần rễ và lá. Cây dền gai được thu hái quanh năm có thể dùng tươi hoặc khô đều được. Đối với dạng khô, sau khi thu hái về đem rửa sạch, cắt ngắn, phơi khô hoặc có thể đốt thành tro dùng dần. Tuy nhiên, cần chú ý cây có rất nhiều gai nhọn nên cần mang bao tay khi chế biến dược liệu này.

Thành phần hoá học – Cây rau dền gai có tác dụng gì?

• Giá trị dinh dưỡng trong 100g rau dền gai được biểu thị bằng năng lượng 42kcal, 84g nước, 410mg canxi, 103mg phốt pho, 8.9mg sắt, 8.3g cacbohydrat, 4.6g chất đạm, 1.8g chất xơ, 0.2g chất béo và một tỷ lệ nhất định của natri kali và các vitamin C, B3, …
• Rễ cây rau dền gai có chứa α-spinasterol và một số sterol, saponin, n-ankan, axit béo và alcol tự do được tìm thấy trong chiết xuất ete dầu hoả của cây rau dền gai.
• Chất flavonoid rutin đã được tìm thấy trong các bộ phận trên mặt đất với nồng độ cao tới 1.9% và lá chứa một lượng nhỏ axit hydrocyanic.

Tác dụng dược lý – Cây rau dền gai có tác dụng gì?

Trong đông y cây rau dền gai có tác dụng gì?

Theo đông y, cây rau dền gai có vị ngọt nhạt, tính hơi lạnh có tác dụng:

• Tác dụng chung của cây rau dền gai là thanh nhiệt, trừ thấp, lợi tiểu, giảm đau, cầm tiêu chảy,…
• Phần lá và ngọn non rau dền gai đem nấu chín ăn như các loại rau dền khác, thường được dùng trong điều trị phù thũng, bệnh lậu, bệnh thận, bệnh lỵ có vi khuẩn và làm thuốc điều kinh.
• Các bộ phận của cây trên mặt đất được sử dụng như một phương thuốc làm dịu vết bỏng, đắp tiêu viêm mụn nhọt.
• Lá có đặc tính long đờm nên được sử dụng để chữa ho và các bệnh liên quan đến đường hô hấp.
• Hạt được dùng để đắp băng bó gãy xương, trật khớp và bầm tím.
• Ở Ấn Độ, rễ cây dền gai dùng chữa rong kinh, eczema, bệnh lậu, đau bụng và tăng tiết sữa. Phần lá và rễ sắc cho trẻ uống để nhuận tràng hoặc dùng để đắp làm dịu mụn nhọt, áp xe và bỏng

Trong y học cây rau dền gai có tác dụng gì?

Dựa trên các nghiên cứu y học hiện đại cho thấy cây rau dền gai có những tác dụng sau:

• Dược liệu có hoạt tính kích thích thực bào
• Điều trị bệnh sỏi thận, lợi tiểu, thanh nhiệt, làm mát gan, bảo vệ gan
• Giảm viêm họng, ho khan, ho có đờm
• Hỗ trợ điều trị chảy máu cam, kiết lỵ
• Điều trị khí hư, kinh nguyệt không đều
• Cao rau dền gai có tác dụng diệt khuẩn đối với nấm Cercospora cruenta gây bệnh cho cây
• Hàm lượng các khoáng chất và canxi giúp hình thành hệ xương chắc khỏe hơn, hạn chế thoái hóa khớp, loãng xương, tốt cho xương khớp, chữa đau nhức xương khớp, gai cột sống, đau lưng.

Những bài thuốc chữa bệnh từ cây rau dền gai

Hỗ trợ điều trị sỏi thận

Lấy rau dền gai đã được sao vàng sắc cùng với 20g vỏ bí đao, 20g rễ cỏ tranh, 12g mã đề, 12g kim tiền, 12g đậu đen sao vàng và 12g rễ thiên lý. Đem các dược liệu sắc cùng với 500ml nước, sắc đến khi nước cạn còn 250ml thì ngưng, chia đều uống hết trong ngày, uống liên tục trong 10 ngày để tình trạng được cải thiện nhanh chóng.

Chữa ho có đờm

Lấy 50g lá và thân cây dền gai, 20g kim ngân hoa, 20g lá bồng bồng và 16g cam thảo đất. Đem các dược liệu rửa sạch, sắc cùng với 500ml nước sắc đến khi nước cạn còn 250ml thì chia làm 2 – 3 phần uống trong ngày, uống liên tục 5 ngày bệnh sẽ khỏi.

Chữa gai cột sống – Cây rau dền gai có tác dụng gì?

Lấy 50g rau dền gai, 50g rau tầm gửi, 50g chìa vôi, 50g cỏ xước và 50g lá lốt. Đem các dược liệu sắc cùng với 2 lít nước, đun trong 15 phút, dùng uống thay nước hàng ngày, uống liên tục trong 1 tháng sẽ thấy tình trạng bệnh được cải thiện. Phương pháp này phù hợp với những trường hợp mắc bệnh trong giai đoạn nặng, nên sử dụng lâu dài mới có hiệu quả.

Hoặc có thể lấy 10 lá rau dền gai, rửa sạch, để ráo nước, giã nát rồi đắp trực tiếp lên vùng xương bị tổn thương và dùng băng gạc đã được tiệt trùng cố định lại. Mỗi ngày thay bông gạc 2 lần, thực hiện thường xuyên sẽ thấy hiệu quả.

Những lưu ý khi sử dụng cây rau dền gai

• Đối với những người dị ứng với bất kỳ thành phần nài trong cây rau dền gai
• Do rau dền gai có tính hơi lạnh của vị thuốc này nên đối với những người không dùng cho người bị tiêu chảy mãn tính, những người phụ nữ có thai hư hàn hoặc những người có cơ địa tính hàn.
• Không nên ăn rau dền gai hoặc bất kỳ loại rau dền nào khác với thịt ba ba vì hai loại thực phẩm này kỵ nhau, có thể gây độc nếu dùng chung.
• Phụ nữ đang mang thai, đang cho con bú hoặc hoặc đang hành kinh không nên dùng rau dền trong các bài thuốc chữa bệnh.