Thiên môn đông có tác dụng gì? Những bài thuốc chữa bệnh từ thiên môn đông

Cây thiên môn đông không chỉ là loài cây cảnh đẹp mắt mà còn là dược liệu quý có nhiều công dụng đối với sức khỏe con người. Vị thuốc thiên môn đông có tác dụngb ồi bổ sức khỏe, nâng cao thể trạng, điều trị bệnh tiểu đường, đau nhức cơ thể do hư lao, ho có đờm, miệng lở, nuôi dưỡng làn da, ngăn ngừa sạm nám,… Vậy cây thiên môn đông là cây gì? Cây thiên môn đông có tác dụng gì? Để hiểu chi tiết hơn về tác dụng của cây thiên môn đông, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Cây thiên môn đông là cây gì?

Cây thiên môn đông thuộc họ hành Asparagaceae, có tên khoa học là Asparagus cochinchinensis. Ngoài ra, cây thiên môn đông còn được gọi với nhiều tên gọi khác như cây thiên môn, địa môn đông, thiên văn đông, duyên môn đông, mãn đông, dây tóc tiên, điên lặc, kim hoa, tương mỹ,…

Hình ảnh cây thiên môn đông

Thiên môn đông cớ tác dụng gì?
Thiên môn đông cớ tác dụng gì?

Cây thiên môn đông là một loại cây dạng bụi leo, sống lâu năm, có chiều cao trung bình từ 1.2 – 1.5m hoặc có thể cao hơn khi cây trưởng thành. Thân cây nhẵn, cành cây có hình trụ, mọc xoắn vào nhau tạo thành những bụi dày, có gai cong nhọn.

Những cành nhỏ biến đổi thành từng lá nhỏ có đầu nhọn hình lưỡi liềm còn được gọi là diệp chi, lá nhỏ trông giống như vảy.

Hoa thiên môn đông thường mọc ở kẽ lá từ 1 – 2 hoa, hoa nhỏ, có màu trắng. Hoa đực gồm 6 mảnh, 6 nhị, nhụy lép, còn hoa cái có bao hoa như hoa đực, nhị ngắn hơn, bầu thuôn có vài ngăn, bao phấn tiêu giảm.

Quả mọng có hình cầu có màu xanh, khi chín chuyển sang màu đỏ, bên trong có chứa hạt màu đen.

Cây thiên môn đông thường ra hoa vào khoảng tháng 3 – 5 và sai quả vào tháng 6 – 9 hàng năm.

Mô tả dược liệu

Phần rễ củ của cây thiên môn đông mọc thành chùm, có hình thoi, tròn dài, hai đầu nhỏ dài khoảng 6 – 20cm. Dược liệu có màu trắng vàng, vàng nhạt hoặc nâu, có chất dầu hơi trong. Mặt ngoài dược liệu có các vân dọc nhỏ hoặc rãnh dọc, còn khi khô có chất cứng nhưng giòn. Dược liệu chưa khô thì chất mềm, dính, vết bẻ như sáp, hơi trong, màu trắng vàng, ở giữa có nhân trắng, không trong, nếm thử có vị ngọt, hơi đắng. Loại rễ cứng, béo mập, mịn có màu trắng, hơi trong là loại tốt, còn củ gầy, dài, màu nâu vàng, không sáng là loại vừa.

Phân bố, thu hái – Thiên môn đông có tác dụng gì?

Cây thiên môn đông thường mọc hoang ở nhiều tỉnh miền Trung, và một số đảo như Phú Quốc, Côn Đảo,… Cây thiên môn đông được trồng ở nhiều địa phương dùng làm hàng rào, làm cảnh hoặc dùng làm thuốc chữa bệnh. Hiện nay, dược liệu này hầu như 100% được nhập từ Trung Quốc.

Rễ dược liệu được thu hái từ tháng 10-12 hàng năm, chỉ thu hoạch rễ cây khi cây đủ 2 năm tuổi. Sau khi dược liệu được thu hoạch về thì cắt bỏ rễ con và rửa sạch đất cát rồi tẩm  nước cho đến khi mềm, đồ chín, bóc vỏ, rút bỏ lõi và cuối cùng là cắt nhỏ rễ, đem phơi nắng hoặc sấy khô.

Hoặc có thể chế biến dược liệu thiên môn đông theo các cách sau:

  • Đem dược liệu rửa sạch, bỏ lõi, ủ cho đến khi mềm rồi cắt khúc và phơi khô.
  • Rửa sạch dược liệu, bỏ lõi, cắt lát, phơi khô và dùng dần.
  • Cạo bỏ lớp vỏ ngoài, rút bỏ lõi, đồ chín, phơi khô, tẩm rượu qua đêm, rồi tiếp tục đồ và đem phơi đến khi khô hoàn toàn.

Thành phần hóa học

Theo nghiên cứu cho thấy, dược liệu thiên môn đông có asparagin là một axit amin. Với nước sôi, asparagin có thể thủy phân để cho axit ammoniac và axit aspartic.

Có 30 saponin steroid đã được phát hiện và xác định, trong đó 17 hợp chất mới tiềm năng.

Ngoài ra còn có tinh bột, chất nhầy, sacaroza.

Tác dụng dược lý – Thiên môn đông có tác dụng gì?

Trong đông y thiên môn đông có tác dụng gì?

Theo đông y, vị thuốc thiên môn đông có vị ngọt, hơi đắng, tính mát, không độc nên được quy vào 2 kinh thận và phế. Dược liệu thiên môn đông có tác dụng điều trị suy nhược ở người cao tuổi, người gầy ốm, mắt mờ, điếc, ho lao, ho ra máu, hen suyễn, lao phổi, phế nuy gây nôn ra mủ, miệng khô, ngực nóng, táo bón,…

Trong y học hiện đại thiên môn đông có tác dụng gì?

Hoạt chất Asparagine có trong vị thuốc thiên môn đông có tác dụng lợi tiểu.

Chiết xuất từ dược liệu thiên môn đông giàu saponin, được cho là ứng cử viên tiềm năng để giảm viêm trong hen suyễn bằng cách ức chế sản xuất IgE đặc hiệu trong mô hình hen suyễn do ovalbumin, ức chế các chất trung gian gây viêm và có khả năng phục hồi cấu trúc trong mô bệnh học.

Chất chiết xuất từ rễ thiên môn đông cho thấy có khả năng chống oxy hóa mạnh (như vitamin C) và có thể ngăn ngừa quá trình lão hóa bằng cách giảm các gốc tự do.

Nước sắc từ dược liệu thiên môn đông có tác dụng kháng khuẩn, ức chế phế cầu, trực khuẩn bạch cầu, tụ cầu khuẩn vàng, liên cầu khuẩn A và B.

Nước sắc từ dược liệu có tác dụng ức chế Deoxygenase và Sacroma – 180 của tế bào bạch cầu dựa trên thí nghiệm ở chuột nhắt bị viêm hạt bạch huyết mạn hoặc viêm hạch bạch huyết cấp.

Ngoài ra, dược liệu thiên môn đông còn được dùng để diệt ấu trùng ruồi và muỗi.

Những bài thuốc chữa bệnh từ thiên môn đông

Giúp nuôi dưỡng làn da

Lấy thiên môn đông, hồ ma nhân và thục địa với liều lượng bằng nhau, đem các dược liệu tán thành bột mịn, rồi trộn với mật vo thành viên hoàn to bằng hạt nhãn, mỗi lần uống 20 viên cùng với nước ấm.

Giúp giảm sạm, nám

Lấy thiên môn đông dạng bột mịn trộn cùng với mật ong rồi vo thành viên, mỗi ngày hòa 1 viên với nước rửa mặt và massage nhẹ nhàng, rửa sạch với nước.

Giúp dưỡng huyết, ôn bổ hạ nguyên, tư âm

Lấy 8 0g thiên môn đông đã bỏ lõi, 80g sinh địa, 40g nhân sâm, 9g quả táo đỏ và một ít rượu. Cho vị thuốc thiên môn đông và sinh địa vào bình bằng gỗ cây liễu, đổ rượu vào rửa, chưng chín dược liệu rồi phơi 9 lần cho đến khi thật khô. Tiếp đó cho nhân sâm vào tán thành bột mịn, 9 quả táo đỏ đã bỏ hạt trộn cùng với các dược liệu trên đem giã nhuyễn. Cuối cùng vo thành viên hoàn to cỡ hạt bắp để dành uống, mỗi lần uống 30 viên, uống cùng với rượu nóng trước 3 bữa ăn.

Chữa ho có đờm, nôn ra máu

Lấy thiên môn đông, ngũ vị tử, mạch môn với lượng bằng nhau, đem các dược liệu nấu thành cao rồi luyện với mật làm thành viên uống, mỗi ngày uống 4 – 5g.

Chữa ho nhiệt thể mãn tính

Lấy thiên môn đông, tang bạch bì (đã tẩm mật sao), qua nhân lâu, tử uyển, bá tử nhân, bối mẫu, khoản đông hoa mỗi loại dược liệu 12g. Đem các dược liệu sắc lấy nước uống, chia làm 3 lần uống hết trong ngày và uống sau khi ăn 1 tiếng đồng hồ.

Chữa táo bón, tim loạn nhịp, mụn nhọt, vô lực

Lấy 16g thiên môn đông, 12g thảo quyết minh, 12g liên nhục, 12g bá tử nhân, 8g liên tâm và 8g đăng tâm thảo, đem các dược liệu sắc lấy nước uống trong ngày, uống sau khi ăn 1 tiếng.

Chữa phế hư, sốt nhẹ, ho nhiều, người mệt mỏi

Lấy 4.5g thiên môn đông, 4.5g mạch môn, 3g nhân sâm, 3g ngũ vị tử, 6g bối mẫu, 6g nữ trinh tử, 9g hạnh nhân, 9g sơn dược và 9g ngọc trúc, đem các dược liệu tán thành bột uống kèm với nước sắc ngó sen.

Chữa nôn ra máu và chảy máu cam – Thiên môn đông có tác dụng gì?

Lấy 30g thiên môn đông và 30g sinh địa, sắc lấy nước uống hết trong ngày, áp dụng liên tục cho đến khi khỏi bệnh.

Lưu ý:

  • Khi sử dụng dược liệu cần hạn chế ăn cá chép, cá trắm, các chầy.
  • Không sử dụng dược liệu đối với người có tỳ vị hư hàn, có đàm ẩm nhưng không có hư hỏa.

7 thoughts on “Thiên môn đông có tác dụng gì? Những bài thuốc chữa bệnh từ thiên môn đông

  1. Pingback: Cây thạch xương bồ có tác dụng gì? Tác dụng của cây thạch xương bồ

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *